Prawo

Czy można podważyć testament znaleziony po latach?

Po śmierci spadkodawcy uprawnieni do spadku dzielą się nim zgodnie z przypadającymi im udziałami. Niektórzy kupują rzeczy namacalne, jak domy czy auta. Inni inwestują, z lepszym lub gorszym skutkiem. Zdarza się, że opłacają dzieciom studia, wydają wszystko na podróże, albo sprzedają mieszkanie i wyprowadzają w inny zakątek świata. Pieniądze już dawno wydane, gdy nagle, po kilkunastu latach, zjawia się była żona spadkodawcy z testamentem i żąda oddania spadku. Czy można się przed tym bronić?  Tak – można wnioskować o podważenie każdego testamentu. Co ważne, nawet w przypadku fiaska takich starań, można dochodzić zachowku od testamentowego spadkobiercy.

Testament to oświadczenie woli zmarłego. A że oświadczenia woli mogą być obarczone wadami, każdy testament można podważyć. W zależności od jego formy jest to mniej lub bardziej skomplikowane. Podważyć można nawet testament w formie aktu notarialnego.

Czy każdy testament da się podważać?

Testament to ostatnie oświadczenie woli zmarłego. Może ją wyrazić w postaci testamentu zwykłego, czyli w formie pisemnej, notarialnej lub urzędowej, albo jako tzw. testament szczególny, czyli ustny albo podróżny. A że oświadczenia woli mogą być obarczone wadami, każdy testament można podważyć. W zależności od jego formy może to być jednak mniej lub bardziej skomplikowane. Podważyć można nawet testament sporządzony w formie aktu notarialnego.

Czy każda osoba może podważyć testament?

Testament może podważyć każdy, kto ma w tym interes prawny. Co istotne, wcale nie musi być to członek najbliższej rodziny zmarłego ani spadkobierca. Może to być np. znajomy zmarłego, który twierdzi, że testament jest niezgodny z wolą spadkodawcy, lub że został sfałszowany. Warunkiem jest wykazanie interesu prawnego.

Jakie są okoliczności umożliwiające podważenie testamentu?

Przypadki, w których można podważyć testament zostały wskazane w art. 945 Kodeksu cywilnego. Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:

  • w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
  • pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
  • pod wpływem groźby.

Punktów zaczepienia do podważenia testamentu jest wiele. Może to być przykładowo stan upojenia alkoholowego testatora (osoby sporządzającej testament), jego choroba psychiczna, jak również wprowadzenie go w błąd, np. poprzez przedstawienie pewnych faktów i zjawisk, które w rzeczywistości nie mają miejsca. Skrajną okolicznością jest groźba wobec osoby sporządzającej testament. Bojąc się o bezpieczeństwo własne, bądź bliskich, testator spisuje testament, który w rezultacie jest obarczony wadą oświadczenia woli. Wówczas takie wady są solidną podstawą do ubiegania się o podważenie spisanego testamentu. Co ważne, powyższe tyczy się wszystkich rodzajów testamentów. Zgodnie z art. 945 § 2 k.c., na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym przypadku po upływie dziesięciu lat od otwarcia spadku.

W jaki sposób podważyć testament?

Samo kwestionowanie poprawności i ważności testamentu jest niewystarczające, aby można go było uznać za bezskuteczny i nieważny. Aby to osiągnąć potrzebne jest wszczęcie postępowania sądowego. Każdy jego uczestnik, w tym wnioskodawca, ma prawo do podważenia ostatniej woli zmarłego. Podczas rozprawy przed sądem należy przedstawić dowody, które będą stanowić podstawę unieważnienia testamentu. Warto zaznaczyć, że podważenie testamentu, nawet tego znalezionego po latach, jest możliwe poprzez złożenie wniosku w trakcie postępowania o uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Ponadto, podważenie testamentu może mieć miejsce również w toku rozprawy m.in.: dotyczącej zapłaty zachowku czy wykonania zapisu testamentowego. Mówiąc wprost – każda sprawa w sądzie, która odnosi się do konkretnego spadku daje możliwość podważenia testamentu. W związku z powyższym, gdy takowa się toczy, nie ma konieczności zakładania kolejnej sprawy dotyczącej podważenia testamentu, choć oczywiście jest to dozwolone. Trzeba mieć jednak na uwadze, że podważenie może mieć miejsce wyłącznie przed sądem.

Jakie są skutki podważenia testamentu?

Sąd na podstawie przeprowadzonych dowodów może wydać stosowne postanowienie, w którym uzna nieważność testamentu. Wówczas taki dokument uważany jest za bezskuteczny, czyli jakby w ogóle nie istniał. Osoba, która podważa testament i wygra sprawę będzie dziedziczyć zgodnie ze stanem sprzed odnalezienia testamentu. Jeśli jednak przegra – to i tak może starać się o uzyskanie zachowku. Warto wspomnieć, że jeśli w wyniku podważenia testamentu okaże się, że został on sfałszowany, wtedy sprawcy grozi odpowiedzialność karna.

Podsumowanie

Samo odnalezienie testamentu, także po wielu latach,  nie musi oznaczać dla dotychczasowych spadkobierców utratę majątku odziedziczonego i rozdzielonego przed tym faktem. Podjąwszy odpowiednie kroki praktycznie każdy, kto ma interes prawny może podważyć testament, niezależnie od formy jego sporządzenia. Istotne jest, by skutecznie dowieść nieważność dokumentu i zadbać o formalne aspekty tej procedury. Podważenie testamentu wymaga wykazania rzetelnych dowodów i argumentów, które zapewnią sukces w postępowaniu przed sądem.

Autor: Robert Nogacki, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców

Biznes w Polsce

Możesz prowadzić firmę jednoosobową samodzielnie, jeśli jesteś osobą pełnoletnią, bo tylko wtedy ponosisz pełną odpowiedzialność za swoje działania i masz pełną zdolność do podejmowania decyzji.

Osoby niepełnoletnie, które chcą prowadzić własny biznes, w wielu sytuacjach będą musiały korzystać z pomocy swoich ustawowych przedstawicieli. Najczęściej będą to rodzice.

Żeby założyć firmę jednoosobową, nie musisz być obywatelem lub obywatelką Polski.

Obywatele:

  • państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
  • państw spoza Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy, - jeżeli mają w Polsce, na przykład zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej czy zezwolenie na pobyt czasowy, wydane w określonym celu, na przykład w związku ze studiami.

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest z pewnością dużym wyzwaniem dla każdego młodego przedsiębiorcy. Niezależność jaką ona daje wiąże się z wysokim ryzykiem, wymaga wykazania się odwagą przy podejmowaniu strategicznych decyzji. Już na wstępie przedsiębiorca musi wykazać się wiedzą z zakresu opodatkowania dochodów, finansowania przedsięwzięcia jak i tworzenia zaplecza dla własnej firmy.

Mało kto zdaje sobie sprawę, że po pierwszym roku prowadzonej działalności gospodarczej 1/4 jdg zawiesza lub likwiduje swoją działalność.

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą forma prowadzenia własnego przedsiębiorstwa, jej rejestracja w CEIDG jest darmowa. Można ją zarejestrować przez internet - wymóg posiadania konta ePUAP, lub autoryzując rejestrację odwiedzając najbliższy urząd gminy lub miasta. Forma jednoosobowej działalności gospodarczej nie wymaga tworzenia kapitału na start przedsiębiorstwa.

Zalety:

  • brak kosztów założenia działalności gospodarczej,
  • brak wymogów tworzenia kapitału przedsiębiorstwa,
  • elastyczność w otwieraniu, zawieszaniu i likwidacji działalności gospodarczej,
  • możliwość optymalizacji podatkowej poprzez wybór formy opłacania podatków,
  • niskie koszty obsługi księgowej,
  • ograniczone obowiązki sprawozdawcze.

Wady:

  • odpowiedzialność całym majątkiem za zobowiązania,
  • obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia do ZUS,
  • konieczność podstawowej znajomości przepisów związanych z opodatkowaniem.

Przedsiębiorca, który rejestruje firmę, musi przypisać swoją działalność do określonego kodu w Polskiej Klasyfikacji Działalności, czyli wybrać kod PKD.

Kody są wykorzystywane w statystyce publicznej, ale mają też duże znaczenie praktyczne. Na przykład niektóre kody są powiązane z określonymi formami opodatkowania, obowiązkiem korzystania z kasy fiskalnej lub rejestracją VAT.

Wyszukaj taki kod, który najbardziej odpowiada temu, co chcesz robić. Wybierz jeden kod główny, czyli związany z działalnością, która powinna ci przynosić największe przychody, i dowolną liczbę kodów dodatkowych.

Co do zasady przedsiębiorcy mogą działać swobodnie. To znaczy, że nie potrzebują niczyjej zgody na prowadzenie konkretnej działalności.

Czasami jednak, aby prowadzić biznes, musisz mieć określone uprawnienia zawodowe posiadać określony sprzęt lub warunki lokalowe. Są też takie biznesy, które możesz prowadzić dopiero po uzyskaniu pozwolenia odpowiednich instytucji publicznych.

W tych przypadkach może ci być potrzebna licencja, koncesja, zezwolenie lub wpis do rejestru działalności regulowanej. Musisz się o nie postarać już po zarejestrowaniu firmy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *